forked from ethereum/ethereum-org-website
-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
Commit
This commit does not belong to any branch on this repository, and may belong to a fork outside of the repository.
Merge pull request ethereum#14306 from ethereum/crowdin-november-uz-2…
…0241101044923515 chore: import translations for uz
- Loading branch information
Showing
27 changed files
with
3,370 additions
and
9 deletions.
There are no files selected for viewing
This file contains bidirectional Unicode text that may be interpreted or compiled differently than what appears below. To review, open the file in an editor that reveals hidden Unicode characters.
Learn more about bidirectional Unicode characters
Original file line number | Diff line number | Diff line change |
---|---|---|
@@ -0,0 +1,166 @@ | ||
--- | ||
title: Markazlashtirilmagan avtonom tashkilotlar (DAO) | ||
description: Ethereumʼdagi DAOlar haqida umumiy ma’lumot | ||
lang: uz | ||
template: use-cases | ||
emoji: ":handshake:" | ||
sidebarDepth: 2 | ||
image: /images/use-cases/dao-2.png | ||
alt: Taklif bo‘yicha DAOning ovoz berish bo‘yicha vakili. | ||
summaryPoint1: Markazlashgan rahbarlikka ega bo‘lmagan a’zo jamoalar. | ||
summaryPoint2: Internetdagi begona odamlar bilan ishlashning xavfsiz usuli. | ||
summaryPoint3: Muayyan ishga mablag‘ sarflash uchun xavfsiz joy. | ||
--- | ||
|
||
## DAOlar nima? {#what-are-daos} | ||
|
||
DAO umumiy maqsad yo‘lida ishlaydigan jamoaviy tashkilotdir. | ||
|
||
DAO bizga butun dunyo bo‘ylab hamfikrlar bilan fondlar yoki operatsiyalarni boshqarish uchun xayrixoh rahbarga ishonmasdan ishlash imkonini beradi. O‘z xohishi bilan mablag‘ sarflay oladigan bosh direktor yoki buxgalteriya hisobini boshqaradigan moliya direktori yo‘q. Buning o‘rniga, kodga kiritilgan blokcheynga asoslangan qoidalar tashkilot qanday ishlashi va mablag‘lar qanday sarflanishini belgilaydi. | ||
|
||
Ularda hech kim guruhning roziligisiz kirish huquqiga ega bo‘lmagan ichki xazinalar mavjud. Qarorlar tashkilotdagi har bir kishining ovozini ta’minlash uchun takliflar va ovoz berish orqali boshqariladi va hamma narsa shaffof tarzda [zanjirda](/glossary/#on-chain) sodir bo‘ladi. | ||
|
||
## Nega bizga DAOlar kerak? {#why-dao} | ||
|
||
Mablag‘ va mablag‘ni o‘z ichiga olgan odam bilan tashkilotni boshlash siz bilan ishlayotgan odamlarga nisbatan katta ishonchni talab qiladi. Ammo siz bilan faqat internetda muloqot qilgan odamga ishonish qiyin. DAOlar bilan guruhda boshqa hech kimga ishonishingiz shart emas, faqat DAO kodi 100% shaffof va har kim tomonidan tekshirilishi mumkin. | ||
|
||
Bu global hamkorlik va muvofiqlashtirish uchun juda ko‘p yangi imkoniyatlarni ochadi. | ||
|
||
### Taqqoslash {#dao-comparison} | ||
|
||
| DAO | An’anaviy tashkilot | | ||
| ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ | --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | | ||
| Odatda tekis va to‘liq demokratlashtirilgan. | Odatda iyerarxik. | | ||
| Amalga oshirilishi kerak bo‘lgan har qanday o‘zgarishlar uchun a’zolar tomonidan ovoz berish talab qilinadi. | Tuzilishiga qarab, o‘zgarishlar yagona partiyadan talab qilinishi yoki ovoz berish taklif qilinishi mumkin. | | ||
| Ovozlar sanaldi va natija ishonchli vositachisiz avtomatik ravishda amalga oshirildi. | Agar ovoz berishga ruxsat berilgan bo‘lsa, ovozlar ichki hisob-kitob qilinadi va ovoz berish natijalari qo‘lda ko‘rib chiqilishi kerak. | | ||
| Taklif qilinayotgan xizmatlar markazlashtirilmagan tarzda avtomatik ravishda ko‘rib chiqiladi (masalan, xayriya mablag‘larini taqsimlash). | Manipulyatsiyaga moyil bo‘lgan inson tomonidan boshqarishni yoki markazlashtirilgan boshqaruvli avtomatlashtirishni talab qiladi. | | ||
| Barcha faoliyat shaffof va to‘liq ommaviy. | Faoliyat odatda xususiy va jamoatchilik uchun cheklangan. | | ||
|
||
### DAO namunalari {#dao-examples} | ||
|
||
Buni yanada tushunarli qilish uchun DAOdan qanday foydalanishingiz mumkinligiga bir nechta misollar keltiramiz: | ||
|
||
- **Xayriya tashkiloti** - siz dunyodagi istalgan kishidan xayriya qabul qilishingiz va qaysi sabablarga ko‘ra mablag‘ ajratishga ovoz berishingiz mumkin. | ||
- **Umumiy egalik** - siz jismoniy yoki raqamli aktivlarni sotib olishingiz mumkin va a’zolar ulardan qanday foydalanish haqida ovoz berishlari mumkin. | ||
- **Venchur va grantlar** - siz investitsiya kapitalini jamlaydigan va tashabbuslarga ovoz beradigan venchur fondini yaratishingiz mumkin. Qaytarilgan pul keyinchalik DAO a’zolari o‘rtasida qayta taqsimlanishi mumkin. | ||
|
||
<YouTube id="zTStDvUtQWc" /> | ||
|
||
## DAOlar qanday ishlaydi? {#how-daos-work} | ||
|
||
DAOning asosi uning [aqlli shartnomasi](/glossary/#smart-contract) bo‘lib, u tashkilot qoidalarini belgilaydi va guruh g‘aznachiligini saqlaydi. Shartnoma Ethereum’da kuchga kirgach, ovoz berishdan tashqari hech kim qoidalarni o‘zgartira olmaydi. Agar kimdir koddagi qoidalar va mantiqsiz narsani qilishga harakat qilsa, u muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. G‘aznachilik aqlli shartnoma bilan belgilanishi ham hech kim guruhning roziligisiz pul sarflay olmasligini anglatadi. Bu shuni anglatadiki, DAOlarga markaziy hokimiyat kerak emas. Buning o‘rniga, guruh birgalikda qarorlar qabul qiladi va ovoz berilganda to‘lovlar avtomatik ravishda amalga oshiriladi. | ||
|
||
Bunday bo‘lishi mumkin, chunki smart-shartnomalar Ethereum platformasida ishga tushgandan keyin buzilish xavfi oldi olingan boʻladi. Kodni (DAO qoidalari) odamlar sezmagan holda tahrirlay olmaysiz, chunki hamma narsa ochiq. | ||
|
||
## Ethereum va DAOlar {#ethereum-and-daos} | ||
|
||
Ethereum bir qator sabablarga ko‘ra DAO uchun mukammal asos hisoblanadi: | ||
|
||
- Ethereum konsensusi markazlashtirilmagan va tashkilotlar tarmoqqa ishonishi uchun yetarli darajada o‘rnatilgan. | ||
- Aqlli shartnoma kodini jonli efirda, hatto egalari ham o‘zgartira olmaydi. Bu DAOga dasturlashtirilgan qoidalarga muvofiq ishlash imkonini beradi. | ||
- Aqlli shartnomalar pul yuborishi/olishi mumkin. Busiz guruh mablag‘larini boshqarish uchun ishonchli vositachi kerak bo‘ladi. | ||
- Ethereum hamjamiyati raqobatdan ko‘ra ko‘proq hamkorlikka asoslangan bo‘lib, eng yaxshi tajribalar va qo‘llab-quvvatlash tizimlarining tezda paydo bo‘lishiga imkon beradi. | ||
|
||
## DAO boshqaruvi {#dao-governance} | ||
|
||
DAOni boshqarishda ovoz berish va takliflar qanday ishlashi kabi ko‘plab mulohazalar mavjud. | ||
|
||
### Delegatsiya {#governance-delegation} | ||
|
||
Vakolatni topshirish DAO tizimidagi vakillik demokratiyasining bir ko‘rinishiga o‘xshaydi. Token egalari o‘zlarini nomzod sifatida ko‘rsatgan hamda protokolni boshqarish va doimiy ravishda xabardor bo‘lib turish majburiyatini olgan foydalanuvchilarga ovoz berish huquqini topshiradilar. | ||
|
||
#### Yorqin namuna {#governance-example} | ||
|
||
[ENS](https://claim.ens.domains/delegate-ranking) - ENS egalari o‘z ovozlarini jamiyatning faol a’zolariga ishonib topshirishlari mumkin, ular esa ularni vakillik qilib ifodalaydilar. | ||
|
||
### Tranzaksiyalarni avtomatik boshqarish {#governance-example} | ||
|
||
Ko‘plab DAOlarda, a’zolarning yetarli soni ijobiy ovoz bergan taqdirda, tranzaksiyalar avtomatik tarzda amalga oshiriladi. | ||
|
||
#### Yorqin namuna {#governance-example} | ||
|
||
[Nouns](https://nouns.wtf) - Nouns DAO tashkilotida, ovoz berish kvorumi to‘plansa va ko‘pchilik ijobiy ovoz bersa, asoschilari tomonidan veto qo‘yilmagan taqdirda, bitim avtomatik ravishda amalga oshiriladi. | ||
|
||
### Multisig boshqaruvi {#governance-example} | ||
|
||
DAOlarda minglab ovoz beruvchi a’zolar bo‘lishi mumkin, lekin mablag‘lar ishonchli va odatda (shaxsiy ma’lumotlari jamoatchilikka ma’lum bo‘lgan) 5-20 nafar faol jamoa a’zolari tomonidan boshqariladigan [hamyon](/glossary/#wallet)da saqlanishi mumkin. Ovoz berishdan so‘ng, [multisig](/glossary/#multisig) imzolovchilari jamiyat xohish-irodasini amalga oshiradi. | ||
|
||
## DAO qonunlari {#dao-laws} | ||
|
||
1977-yilda Vayoming shtatida tadbirkorlarni himoya qiladigan va ularning javobgarligini cheklaydigan MCHJ tashkiliy-huquqiy shakli ixtiro qilindi. Yaqinda ular DAOlar uchun huquqiy maqomni belgilaydigan yangi DAO qonunchiligini ishlab chiqishda peshqadamlik qildilar. Hozirda Vayoming, Vermont va Virgin orollari ma’lum darajada DAO qonunchiligiga ega. | ||
|
||
### Yorqin namuna {#law-example} | ||
|
||
[CityDAO](https://citydao.io) tashkiloti Vayomingning DAO qonunidan foydalanib, Yellowstone milliy bog‘i yaqinidagi 16 gektarlik yerni sotib oldi. | ||
|
||
## DAO aʼzosi {#dao-membership} | ||
|
||
DAO a’zoligi uchun turli xil modellar mavjud. A’zolik ovoz berish qanday ishlashini va DAOning boshqa asosiy qismlarini aniqlashi mumkin. | ||
|
||
### Tokenga asoslangan aʼzolik {#token-based-membership} | ||
|
||
Odatda, ishlatiladigan tokenga qarab, to‘liq [ruxsatsiz](/glossary/#permissionless) bo‘lishi mumkin. Aksariyat hollarda, bu boshqaruv tokenlari [markazlashmagan birjada](/glossary/#dex) hech qanday ruxsatsiz savdo qilinishi mumkin. Boshqalari esa likvidlik ta’minlash yoki boshqa turdagi "ish isboti" orqali qo‘lga kiritilishi lozim. Har qanday holatda ham, tokenni shunchaki saqlash ovoz berish huquqini beradi. | ||
|
||
_Odatda keng tarqalgan markazlashmagan protokollar va/yoki tokenlarni boshqarish uchun qo‘llaniladi._ | ||
|
||
#### Yorqin namuna {#token-example} | ||
|
||
[MakerDAO](https://makerdao.com) - MakerDAO‘ning MKR tokeni markazlashmagan birjalarda keng tarqalgan bo‘lib, har qanday kishi uni sotib olish orqali Maker protokolining kelajagiga oid qarorlarda ovoz berish huquqiga ega bo‘lishi mumkin. | ||
|
||
### Ulushga asoslangan aʼzolik {#share-based-membership} | ||
|
||
Ulushga asoslangan DAOlar ko‘proq ruxsat talab qilsa-da, hamon ancha ochiq hisoblanadi. Bo‘lajak a’zolar DAOga qo‘shilish uchun taklif kiritishlari mumkin. Odatda, ular o‘z takliflarini tokenlar yoki ish shaklida qiymatli hissa sifatida taqdim etadilar. Aksiyalar to‘g‘ridan-to‘g‘ri ovoz berish huquqi va mulk egaliginining ifodasi hisoblanadi. A’zolar xazinaning o‘zlariga tegishli ulushini olib, istalgan paytda chiqib ketishlari mumkin. | ||
|
||
_Odatda xayriya tashkilotlari, ishchilar jamoalari va investitsiya klublari singari bir-biriga yaqinroq, insonga yo‘naltirilgan tashkilotlar uchun qo‘llaniladi. Shuningdek, protokollar va tokenlarni ham boshqarish imkoniyatiga ega._ | ||
|
||
#### Yorqin namuna {#share-example} | ||
|
||
[MolochDAO](http://molochdao.com/) Ethereum loyihalarini moliyalashtirish masalalariga e’tibor qaratgan tashkilot hisoblanadi. Ular a’zolik uchun taklif talab qiladi, chunki guruh sizning potentsial grant oluvchilar haqida asosli qarorlar qabul qilish uchun zarur bo‘lgan tajriba va mablag‘ingiz borligini baholashi kerak. Siz ochiq bozordan DAOga kirish huquqini shunchaki sotib ololmaysiz. | ||
|
||
### Nufuzga asoslangan aʼzolik {#reputation-based-membership} | ||
|
||
Nufuz DAOda ishtirok etganlikni tasdiqlovchi dalil bo‘lib, unga ovoz berish vakolatini beradi. Token yoki ulushga asoslangan a’zolikdan farqli o‘laroq, obro‘ga asoslangan DAOlar hissa qo‘shuvchilarga egalik huquqini o‘tkazmaydi. Obro‘-e’tiborni sotib olish, boshqaga o‘tkazish yoki topshirish mumkin emas; DAO a’zolari uni faqat faol ishtirok etish orqali qo‘lga kiritishlari lozim. Zanjir ustidagi ovoz berish ruxsatsiz amalga oshiriladi va bo‘lajak a’zolar DAOga qo‘shilish uchun erkin takliflar kiritishlari hamda o‘z hissalari evaziga mukofot sifatida obro‘ va tokenlar olishni so‘rashlari mumkin. | ||
|
||
_Odatda protokollar va [dappʼlar](/glossary/#dapp)ni markazlashmagan tarzda ishlab chiqish va boshqarish uchun qo‘llaniladi, shuningdek, xayriya tashkilotlari, ishchi jamoalari, investitsiya klublari va boshqa turli xil tashkilotlar uchun ham juda qulay hisoblanadi._ | ||
|
||
#### Yorqin namuna {#reputation-example} | ||
|
||
[DXdao](https://DXdao.eth.limo) – DXdao 2019-yildan beri markazlashmagan protokollar va ilovalarni yaratish va boshqarish bilan shug‘ullanayotgan global mustaqil jamoadir. U mablag‘larni muvofiqlashtirish va boshqarish uchun obro‘ga asoslangan boshqaruv va [golografik konsensus](/glossary/#holographic-consensus)dan foydalangan, bu esa hech kim o‘z mablag‘i evaziga uning kelajagiga yoki boshqaruviga ta’sir o‘tkaza olmasligini anglatardi. | ||
|
||
## DAOga qo‘shilish / boshlash {#join-start-a-dao} | ||
|
||
### Join a DAO {#join-a-dao} | ||
|
||
- [Ethereum hamjamiyatining DAOlari](/community/get-involved/#decentralized-autonomous-organizations-daos) | ||
- [DAOHausning DAOlar ro‘yxati](https://app.daohaus.club/explore) | ||
- [Tally.xyz DAOlar ro‘yxati](https://www.tally.xyz) | ||
|
||
### DAOni boshlash {#start-a-dao} | ||
|
||
- [DAOHaus yordamida DAOni chaqirish](https://app.daohaus.club/summon) | ||
- [Tally bilan Governor DAO dasturini boshlang](https://www.tally.xyz/add-a-dao) | ||
- [Aragon asosidagi DAOni yarating](https://aragon.org/product) | ||
- [Koloniyani boshlash](https://colony.io/) | ||
- [DAOstack golografik konsensusi bilan DAOni yarating](https://alchemy.daostack.io/daos/create) | ||
|
||
## Qo'shimcha o'qish {#further-reading} | ||
|
||
### DAO mavzulari {#dao-articles} | ||
|
||
- [DAO nima?](https://aragon.org/dao) - [Aragon](https://aragon.org/) | ||
- [DAOlar uyi](https://wiki.metagame.wtf/docs/great-houses/house-of-daos) - [Metagame](https://wiki.metagame.wtf/) | ||
- [DAO nima va u nima uchun?](https://daohaus.substack.com/p/-what-is-a-dao-and-what-is-it-for) - [DAOhaus](https://daohaus.club/) | ||
- [DAO bilan ishlaydigan raqamli hamjamiyatni qanday boshlash mumkin](https://daohaus.substack.com/p/four-and-a-half-steps-to-start-a) - [DAOhaus](https://daohaus.club/) | ||
- [DAO nima?](https://coinmarketcap.com/alexandria/article/what-is-a-dao) - [Coinmarketcap](https://coinmarketcap.com) | ||
- [Holografik konsensus nima?](https://medium.com/daostack/holographic-consensus-part-1-116a73ba1e1c) - [DAOstack](https://daostack.io/) | ||
- [DAOlar korporatsiya emas: avtonom tashkilotlarda nomarkazlashtirish muhim bo‘lgan joyda Vitalik](https://vitalik.eth.limo/general/2022/09/20/daos.html) | ||
- [DAO, DAC, DAs va boshqalar: Atamalar bo‘yicha to‘liq bo‘lmagan qo‘llanma](https://blog.ethereum.org/2014/05/06/daos-dacs-das-and-more-an-incomplete-terminology-guide) - [Ethereum Blog](https://blog.ethereum.org) | ||
|
||
### Videos {#videos} | ||
|
||
- [Kriptoda DAO nima?](https://youtu.be/KHm0uUPqmVE) | ||
- [DAO shahar qura oladimi?](https://www.ted.com/talks/scott_fitsimones_could_a_dao_build_the_next_great_city) - [TED](https://www.ted.com/) | ||
|
||
<Divider /> | ||
|
||
<QuizWidget quizKey="daos" /> |
Oops, something went wrong.