update how to query

docs/howtoquery/h/2.md

@@ -1,29 +1,53 @@
 # Connecten met sparql-endpoint
 
 
+
 ## Introductie
-NLCS is gepubliceerd op een sparql-endpoint. Dit hoofdstuk beschrijft hoe je daarmee kunbt connecten vanuit een applicatie
+NLCS is gepubliceerd op een sparql-endpoint. Dit hoofdstuk beschrijft hoe je kunt queriën met sparql en hoe je met een sparql-endpoint kunt connecten vanuit een applicatie
 
-## Open API versus sparql
-De Open-API specificaties zijn geschreven voor Rest-API’s. Deze techniek worden vandaag de dag veel gebruikt.
-Als je een connector wilt bouwen voor een sparql-endpoint heb je andere parsing en constructie nodig. 
+## How-To: Werken met SPARQL-query's 
+Deze handleiding is bedoeld voor ontwikkelaars die willen werken met SPARQL-query's in de context van NLCS Linked Data. We zullen stapsgewijs uitleggen hoe je query's kunt uitvoeren en het NLCS-datamodel kunt verkennen.
 
+### SPARQL Query Editor
+Om SPARQL-query's uit te voeren, kun je gebruik maken van YasGUI, een open-source SPARQL Query Editor die in de browser draait.
 
-## https-protocol
-Connecten met een sparql-endpoint gaat met het https protocol, https://www.w3.org/TR/sparql11-protocol/. Dit beschrijft hoe je een gewone GET of POST request doet naar een SPARQL endpoint.
+* YasGUI: [Link naar YasGUI](https://yasgui.org/)
 
-Leestips: 
-* Het kadaster heeft zijn datasets (oa de BGT en de BAG) ook als linked data gepubliceerd, en heeft documentatie gemaakt om developers op gang te helpen om hiermee te connecten: https://labs.kadaster.nl/developer/sparql/ en met name ook https://labs.kadaster.nl/developer/sparql/tutorial/4-Gebruik-eigen-programmeertaal.
+### SPARQL/API-endpoint
+Het SPARQL/API-endpoint voor de Laces-repo's is cruciaal voor het uitvoeren van query's. Gebruik de actuele endpoints die te vinden zijn in de [Readme van de NLCS repository](https://github.com/nl-digigo/NLCS/blob/main/README.md)
+
+### Uitvoeren van een Basisquery
+Je kunt exploratieve vragen stellen om jezelf een indruk te geven van welke predicaten, welke klassen voorkomen:
+* SELECT DISTINCT ?class WHERE { [] rdf:type ?class . }
+* SELECT DISTINCT ?predicate ?type WHERE { [] ?predicate ?value . bind( datatype(?value) as ?type ) }
+* en met SELECT * WHERE { ?s ?p ?o . filter( regex( ?o , "discipline", "i" ) ) }
+* zie je de URI van de klasse Discipline.
 
+### Browsen door de ontologie
+Als je door de gehele ontologie als bestand wil browsen, via de API-beschrijving van Laces is te vinden hoe je die ophaalt. Ook kun je bijv. Ontodia gebruiken om grafisch te browsen, [hier](https://jsfiddle.net/mgdL5p3w/3/) is een voorbeeld  geconfigureerd.
 
-## sparql
+### Leestips
 Als SPARQL zelf nog nieuw is, dan is https://www.w3.org/TR/2013/REC-sparql11-query-20130321/ de open (en overal geïmplementeerde) specificatie (veel consequenter tussen vendors dan SQL).
 
 De volgende boeken helpen je op weg: 
 * Dean Allemang, James Hendler, Fabien Gandon. (2020.) Semantic web for the working ontologist: effective modeling for linked data, RDFS and OWL. 3rd ed. ACM Books #33.
 * Bod DuCharme. (2013). Learning SPARQL. 2nd ed. O'Reilly.
+* DyCharmes [website](http://www.learningsparql.com/).
+
+## Connectors bouwen
+
+### Open API versus sparql
+De Open-API specificaties zijn geschreven voor Rest-API’s. Deze techniek worden vandaag de dag veel gebruikt.
+Als je een connector wilt bouwen voor een sparql-endpoint heb je andere parsing en constructie nodig. 
 
 
-## Dotnet/c-sharp
+### https-protocol
+Connecten met een sparql-endpoint gaat met het https protocol, https://www.w3.org/TR/sparql11-protocol/. Dit beschrijft hoe je een gewone GET of POST request doet naar een SPARQL endpoint.
+
+### Leestips
+* Het kadaster heeft zijn datasets (oa de BGT en de BAG) ook als linked data gepubliceerd, en heeft documentatie gemaakt om developers op gang te helpen om hiermee te connecten: https://labs.kadaster.nl/developer/sparql/ en met name ook https://labs.kadaster.nl/developer/sparql/tutorial/4-Gebruik-eigen-programmeertaal.
 * Op https://github.com/semantalytics/awesome-semantic-web?tab=readme-ov-file#c-1 gaat het over dotNetRDF en RDFSharp.
 
+
+
+